در شروع فراگیری یک مهارت جدید، همواره با موانعی مواجه خواهید شد که شما را خسته میکنند و انگیزه شما را کاهش میدهند. فراگیری نوازندگی گیتار نیز از این قاعده مستثنا نیست و مشکلات منحصربهفرد خود را دارد. گیتاریستهای باتجربه و متخصصان آموزش گیتار، این مشکلات را بهخوبی میشناسند و اگر نظر آنها را بپرسید، به شما خواهند گفت که وقتی از این موانع عبور کنید، همه چیز آسانتر خواهد شد. افرادی که بهتازگی اقدام به یادگیری گیتار کردهاند، قطعاً با این مشکلات روبرو خواهند شد؛ اما با کمی تمرین میتوان عمر این مشکلات را کوتاهتر کرد.
بیایید ابتدا در قالب یک جدول، نگاهی سریع به مشکلات رایج گیتاریستهای مبتدی و راهحل آنها بیندازیم:
| مشکل | راهحل |
| درد گرفتن انگشتها | تمرین منظم و ایجاد پینه بر نوک انگشتان |
| عدم استقلال انگشت کوچک | تمرینات مخصوص تقویت انگشت کوچک و نوازندگی هدفمند |
| عدم توانایی در اجرای آکوردهای بارهدار | اجرای آکوردهای بارهدار روی سه یا چهار سیم و تمرین منظم بهمنظور افزایش قدرت دست و انگشتان |
| عدم تسلط در تعویض آکوردها | تمرین با سرعت پایین و افزایش تدریجی سرعت نوازندگی |
| عدم توانایی در خوانندگی و نوازندگی بهطور همزمان | اطمینان از اجرای صحیح و دقیق قطعه موردنظر بهوسیله گیتار و افزودن تدریجی آواز به آن |
| از دست دادن انگیزه تمرین | تعیین اهداف واقعگرایانه، رصد کردن روند پیشرفت و همنوازی با دیگران |
۱. احساس درد در انگشتها
اگر بهتازگی شروع به یادگیری گیتار کرده باشید، میدانید که گرفتن یک نت یا آکورد، کار چندان آسانی نیست؛ بلکه کاری است نسبتاً دردناک. این مسئله اصلاً دور از انتظار نیست؛ اما چندان نیز به طول نمیانجامد. بهمرور زمان و با تمرین و تکرار، در نوک انگشتان شما پینه ایجاد میشود و بدین نحو میتوانید به مدت طولانیتری ساز بزنید. اگر تازهکار باشید، بیشک فشار آوردن بر روی سیمهای فلزی گیتار باعث درد در انگشتان شما خواهد شد؛ اما به قول آن ضربالمثل قدیمی، نابرده رنج گنج میسر نمیشود!
۲. عملکرد ضعیف انگشت کوچک
روی هر دست شما یک انگشت کوچک وجود دارد که شما را در تمام طول زندگی همراهی کرده است؛ پس طبیعی است که انتظار داشته باشید مهارت لازم برای کار با این انگشت را داشته باشید. اما تلاش برای یادگیری گیتار بهوضوح نشان خواهد داد که اصلاً چنین نیست! اگر به سراغ نوازندگی با پنجه یا نواختن لید گیتار رفته باشید، حتماً میدانید که استفاده از انگشت کوچک، کاری پردردسر است. گویی این انگشت منطق خود را دارد! در ابتدای یادگیری گیتار و در هنگام نواختن نتهایی که از یکدیگر فاصله دارند یا برای نگه داشتن آکوردهایی که به انگشت کوچک نیازمند هستند، متوجه خواهید شد که نوعی عدم ارتباط بین مغز و این انگشت وجود دارد. خوشبختانه تکنیکها و تمرینهای بسیاری برای بهبود مهارت انگشت کوچک و همچنین سایر انگشتها در دسترس شما هستند؛ اما در کل، با بالا رفتن تجربه شما و نواختن تمرینات و قطعات مختلف، این انگشت پرورش مییابد و کنترل بیشتری بر آن خواهید داشت.
۳. نواختن آکوردهای بارهدار
چند آکورد اولیه را آموختهاید و حتی میتوانید چند آهنگ را بهطور کامل بنوازید؛ اما وقتی تبلچر یکی از آهنگهای مورد علاقهتان را مشاهده میکنید، متوجه میشوید که به آکورد سی مینور (Bm) یا فا دیز مینور (F#m) نیاز دارید. اینجاست که از خیر نواختن آن آهنگ گذشته و با خود میگویید: «آکوردهای بارهدار بیشازحد سخت هستند!»
این مشکل یکی از شایعترین مشکلات پیش روی گیتاریستهای تازهکار است؛ اما فائق آمدن بر آن هم اهمیت ویژهای دارد و نباید آن را نادیده بگیرید. آکوردهای بارهدار بخشی اساسی از نوازندگی گیتار هستند و نمیتوانید بهسادگی از کنار آنها بگذرید.
اما راهحل چیست؟ تمرین و باز هم تمرین. تمرین کردن آکوردهای بارهدار باعث تقویت دست و انگشتان میشود و باید هر روز، مدت زمانی را به تمرین کردن این آکوردها اختصاص دهید.
۴. تعویض آکورد
گرچه ممکن است نواختن چند آکورد مختلف را آموخته باشید، اما ترکیب آنها با یکدیگر در قالب یک چرخه آکوردی منسجم، تلاشی مجزا میطلبد. بسیاری از مبتدیها وسوسه میشوند که آهنگ را با سرعت کامل و یا حتی به همراه نسخه ضبطشده آن بنوازند. اگر تلاش برای انجام چنین کاری را تجربه کرده باشید، میدانید که گاهی نتیجه بسیار شلخته و خارج از ضرب خواهد بود. اما با تمرین و تکرار، تعویض آکورد بسیار نرمتر شده و تبدیل به عملی غریزی میگردد. تا آن زمان میتوانید با نواختن آکوردها با سرعتی آهسته و استفاده از یک مترونوم، به ایجاد حافظه عضلانی کمک کنید. وقتی توانستید تعویض آکوردها را در سرعت پایین و بدون نقص اجرا کنید، میتوانید رفتهرفته سرعت نوازندگی خود را افزایش دهید تا نهایتاً به سرعت موردنظرتان برسید.
در ویدئوی زیر که توسط وبسایت گیتار ایران تهیه شده است، به نکاتی بسیار سودمند و کاربردی درباره تعویض سریع و آسان آکورد اشاره میشود:
۵. گیتار زدن و آواز خواندن بهصورت همزمان
آواز خواندن و گیتار زدن بهطور همزمان برای مبتدیها کار دشواری است؛ اما کسانی که نوازندگی را به قصد ساز زدن و خواندن همزمان شروع کردهاند، میدانند که این کار چالشی سخت اما امکانپذیر است.
طبیعتاً پیش از آنکه بتوانید بدوید، باید راه رفتن را بیاموزید. برای آواز خواندن و گیتار زدن بهطور همزمان نیز فرا گرفتن تعویض تمیز و سر ضرب آکوردها یک مهارت بنیادین است. وقتی این مهارت را بهخوبی فرا گرفتید، میتوانید شروع به خواندن ملودیهایی ساده بر روی آکوردها کرده و پس از مدتی، این ملودیها و ترانهها را پیچیدهتر سازید. با تمرین کافی، بهخصوص بر روی ترتیب آکوردهای مرسوم، آواز خواندن به امری کاملاً طبیعی بدل خواهد شد.
۶. حفظ انگیزه برای تمرین
یکی از بزرگترین چالشهای پیش روی نوازندگان تازهکار، حفظ انگیزه است. اغلب ما در ابتدای راه، شور و هیجان زیادی داریم؛ اما با گذر زمان و پیش آمدن سختیهای مختلف، انگیزه ما بهتدریج از دست میرود. در چنین لحظاتی باید به خاطر بیاورید که چرا قدم در این مسیر گذاشتهاید. شاید صرفاً عاشق موسیقی باشید یا شاید قصد داشته باشید عضو یک گروه موسیقی شوید؛ دلیل شما هر چه باشد، باید آن را به خود یادآوری کنید و با عزم راسخ پیش بروید. به خاطر داشته باشید که گیتاریست شدن یکشبه اتفاق نمیافتد و حتی بهترین گیتاریستهای جهان هم سالهای متمادی را صرف یادگیری کردهاند. پس آرامآرام پیش بروید، بهصورت منظم و هدفمند تمرین کنید و صبور باشید. شک نکنید که در نهایت، نتیجه زحمات خود را خواهید گرفت!
نتیجهگیری
یادگیری گیتار، کار آسانی نیست و نیاز به تمرکز، صرف زمان و تعهد دارد. مشکلاتی که در این مقاله برشمردیم، بر سر راه بسیاری از گیتاریستهای مبتدی قرار میگیرند و شاید شما نیز با آنها مواجه شده باشید؛ اما شک نکنید که با صبر و تمرین، بر تمامی آنها پیروز میشوید و سرانجام به اهداف خود دست پیدا میکنید.
فراموش نکنید که هدف از یادگیری گیتار، لذت بردن از موسیقی و نوازندگی است و اجازه ندهید که افکار منفی و کلافگی شما از عدم توانایی در انجام برخی از تمرینات و تکنیکها، مانع این لذت شود.
پرسشهای متداول
۱- آیا این طبیعی است که نوک انگشتان من در اثر گیتار زدن درد میگیرند؟
بله، اما حساسیت نوک انگشتان موقتی است. راحتترین راه مبارزه با این درد، تمرین منظم است. تمرین مداوم باعث میشود نوک انگشت شما پینه ببندد و سختتر شود و بهمرور زمان، دیگر با چنین مشکلی مواجه نخواهید شد.
۲- چگونه میتوانم مهارت انگشت کوچکم را بهبود دهم؟
انگشت کوچک همیشه ضعیفتر از سایر انگشتان دست است و کنترل آن سختتر است. تمریناتی برای تقویت این انگشت وجود دارد که میتوان با انجام آنها، توانایی، استقلال و کنترلپذیری آن را افزایش داد. همچنین، با کسب تجربه در نوازندگی، عملکرد انگشت کوچک نیز بهتر میشود.
۳- آیا باید حتماً نحوه نواختن آکوردهای بارهدار را یاد بگیرم؟
اگر قصد دارید به یک نوازنده ماهر تبدیل شوید، یادگیری آکوردهای بارهدار ضروری است؛ زیرا این آکوردها در بسیاری از آهنگهای مشهور وجود دارند و بدون آنها، اجرای این آهنگها و حتی آهنگسازی برای شما بسیار دشوار خواهد شد.
۴- چگونه مهارت خود در تعویض آکورد را ارتقاء دهم؟
آهسته و با تمرکز بسیار زیاد پیش بروید. بهتر است ابتدا با مترونوم و سرعتی پایین، روی حرکت از یک آکورد به آکوردی دیگر تمرکز کنید تا این حرکت در حافظه عضلانی شما ثبت شود. سپس، زمانی که از اجرای کاملاً دقیق و تمیز این حرکت مطمئن شدید، سرعت مترونوم را کمی افزایش دهید.
۵- چگونه مهارت خود در نوازندگی و خوانندگی بهصورت همزمان را افزایش دهم؟
نخست باید روی تعویض آکوردها و وجوه مختلف نوازندگی خود تمرکز کنید تا بتوانید در هر شرایطی، قطعه مورد نظر را بهنحوی دقیق و تمیز بنوازید. سپس تلاش کنید یک ملودی ساده را در حین نوازندگی بخوانید. رفتهرفته میتوانید ترانههای پیچیدهتر را نیز در حین نوازندگی بخوانید و در این زمینه مهارت کسب کنید.
۶- چطور میتوانم انگیزهام برای تمرین گیتار را احیا کنم؟
اهدافی کوچک و قابل دستیابی تعیین کنید و به خودتان بابت دستیابی به این اهداف پاداش دهید. همچنین، تلاش کنید که با دیگر موزیسینها ارتباطی صمیمانه برقرار کنید و با آنها به همنوازی و اجرای موسیقی بپردازید.
نظر شما در مورد این مطلب چیه؟